အရြယ္မတိုင္ခင္ ဘ၀ေပးမိျခင္း ေနာက္ဆက္တြဲမ်ား

Early Experience အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ လိင္အေတြ႔အၾကံဳရွိျခင္း
အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ လိင္အေတြ႔အၾကံဳရွိၾကသူေတြမွာ က်န္းမာေရးအရ ဘာေတြထူးျခားသလဲ။ ေယဘုယ် အေရးပါလွတာေတြသာ ေရးပါမယ္။ ကေလးအရြယ္ ကိုယ္တိုင္အလြဲသံုးစားမႈလို႔လည္းေခၚတယ္။ ဖါသာအာသာေျဖမႈ ကိုေတာ့ ပံုမွန္စာရင္းထဲထည့္ပါတယ္။ အေဖၚပါလာျပီဆိုရင္ မူမမွန္တာေတြဆက္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ေနာက္ကာလမွာ အႏုတ္သေဘာေဆာင္တာေတြ ျဖစ္လာစရာရွိမယ္။
အသက္ငယ္ငယ္ေလးမွာ လိင္အေတြ႔အၾကံဳရွိသူမွာ အရြယ္ၾကီးသူေတြကေန တလြဲအသံုးခ်တာခံရတတ္တယ္။ အရွက္ရေစႏိုင္တယ္။ လူမႈေရးအျပစ္နဲ႔ ဥပေဒအရအျပစ္ေပးခံရႏိုင္တယ္။ အဓမၼျပဳက်င့္ခံရတာ၊ အမ်ိဳးခ်င္းျဖစ္တာေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနႏိုင္တယ္။ ေနာက္ကာလမွာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအလုပ္ခ်ိဳ႕ယြင္းတာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အရွက္ရမႈ၊ စိုးရိမ္စိတ္၊ တားျမစ္ခံရျခင္း၊ ေနာင္တတရားေတြကေန လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာဖြံျဖိဳးမႈကို သက္ေရာက္ႏိုင္တယ္။ သင့္ေတာ္တဲ့ဆက္ဆံေရး (အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း) ကို အေႏွာင့္အယွက္ျပဳခံရမယ္။ သူမ်ားကေန ယံုၾကည္မႈနည္းတာနဲ႔ တန္ဘိုးထားမႈနည္းတာေတြ ခံရႏိုင္တယ္။
က်န္းမာေရးျပႆနာေတြလည္းရွိတယ္။ သားအိမ္ကင္ဆာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေတြ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္လိင္မႈဆိုတာ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ အမ်ိဳးသားေရးက်န္းမာေရးျပႆနာတခုျဖစ္ေနတယ္။ ယူအက္စ္ေအမွာ အျဖစ္နည္းလာတာေတြ႔ရတယ္။ ၁၉၉၇ စစ္တမ္းအရ အေမရိကန္အထက္တန္းေက်ာင္းသားေတြမွာ ၄၈% လိင္မႈျပဳမူတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေန႔စဥ္ အဲလိုကေလး ၈ဝဝဝ မွာ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါတခုခု ကူးစက္ခံေနၾကရတယ္။ တႏွစ္မွာ ၃ သန္းရွိတယ္။ ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္တုန္းက အေမရိကန္ဆယ္ေက်ာ္သက္ (၁၈ ႏွစ္ေအာက္) ၂၄ဝဝဝဝ ေယာက္ကေန ကေလး ေမြးခဲ့ၾကတယ္။ သူတို႔ထဲကအမ်ားစုဟာ လက္မထပ္ၾကရေသးပါ။ တာရွည္မွာ ဝင္ေငြနည္းၾကသူေတြနဲ႔ လူမႈဖူလံုေရး အေထာက္အပံ့ယူရသူေတြ ျဖစ္လာၾကတယ္။
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႔ စိတ္လႈပ္ရွားမႈဆိုင္ရာျပႆနာေတြလည္းရွိၾကတယ္။ ေပ်ာ္ရႊင္မႈနည္းတာနဲ႔ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္းေတြ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုသတ္ေသဖို႔ၾကိဳးစားမႈလည္း ပိုမ်ားတယ္။ လူမႈေရးအခက္အခဲေတြ ပိုမ်ားၾကတယ္။ ရင္းစားျပန္မရေတာ့တဲ့ ေနာင္တတရားကို ေသတပန္သက္တဆံုး ခံစားေနၾကသူမ်ားတယ္။
အသက္ငယ္ငယ္ေလးနဲ႔ လိင္မႈျပဳမယ္လို႔မဆံုးျဖတ္မီမွာ မိဘ၊ ေဆြမ်ိဳး၊ ဆရာမ၊ ဆရာဝန္၊ သူနာျပဳ၊ ယံုၾကည္ရသူေတြနဲ႔ အရင္တိုင္ပင္သင့္တယ္။ မရေတာ့ဘူး ဆက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ဝန္တားနည္းကို စနစ္တက် ေလ့လာအသံုးျပဳရမယ္။ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေတြကို သိထားရမယ္။ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ထားရမယ္။
အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ အေတြ႔အၾကံဳရွိၾကတာကို ဘယ္လိုကာကြယ္မလည္း။ ခက္တယ္။ တနည္းတည္းမရပါ။ ပညာေပးမႈကို နည္းအစံုနဲ႔လုပ္ရမယ္။ ေခတ္အရေပၚလာတဲ့ နည္းပညာအသံုးအေဆာင္ေတြမွာလည္း နည္းလမ္းေတြရွာရမယ္။ လူမႈေရး ထိန္းေၾကာင္းတာ၊ ပညာေရးမွာသင္ၾကားေပးတာ၊ တရားဥပေဒအရတားျမစ္အေရးယူတာ၊ (စစ္မွန္လက္ခံႏိုင္တဲ့) ဘာသာေရးအရ လမ္းညႊန္ေပးမႈ၊ မေတာ္ေလာဘစီးပြါးေရးလုပ္ငန္းေတြကို တားျမစ္အေရးယူတာ၊ အားလံုးလိုတယ္။ အစဥ္အလာယဥ္ေက်းမႈ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ဖို႔က အေရးအပါဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
akhamaet.com
 Early Experience အသက္ငယ္ငယၷဲ႔ လိေင္အၾတ႔အႀကံဳရြိ်ခင္း

အသက္ငယ္ငယၷဲ႔ လိေင္အၾတ႔အႀကံဳရြိၾကသူေၾတမြာ က္ႏ္းမာေရးအရ ဘာေၾတထူး်ခားသလဲ။ ေယဘုယ္ ေအရးပါလြတာေၾတသာ ေရးပါမယ္။ ေကလးအျရယ္ ကိုယၱိဳင္အၾလဲသံုးစားမႈလို႔လၫ္းေခၚတယ္။ ဖါသာအာသာေ်ဖမႈ ကိုေတာ့ ပံုမြႏၥာရင္းထဲထၫ့္ပါတယ္။ ေအဖၚပါလာ်ပီဆိုရင္ မူမမြႏၲာေၾတဆက္်ဖစႅာႏိုငၲယ္။ ေနာကၠာလမြာ အႏုေတ္သဘာေဆာငၲာေၾတ ်ဖစႅာစရာရြိမယ္။

အသက္ငယ္ငယ္ေလးမြာ လိေင္အၾတ႔အႀကံဳရြိသူမြာ အျရယ္ႀကီးသူေၾတေကန တၾလဲအသံုးခ္တာခံရတတၱယ္။ အရြေက္ရစႏိုငၲယ္။ လူမႈေရးအ်ပစၷဲ႔ ဥေပဒအရအ်ပစ္ေပးခံရႏိုငၲယ္။ အဓမၼ်ပဳက္င့္ခံရတာ၊ အမ္ိဳးခ္င္း်ဖစၲာေၾတနဲ႔ ဆကၥပ္ေနႏိုငၲယ္။ ေနာကၠာလမြာ လိငၸိဳင္းဆိုင္ရာအလုပၡ္ိဳ႕ၾယင္းတာ်ဖစႅာႏိုငၲယ္။ အရြက္ရမႈ၊ စိုးရိမၥိတ္၊ တား်မစၡံရ်ခင္း၊ ေနာငၲတရားေၾတေကန လိငၸိဳင္းဆိုင္ရာၿဖံ်ဖိဳးမႈကို သက္ေရာက္ႏိုငၲယ္။ သင့္ေတာၱဲ့ဆကၦံေရး (အိမ္ေထာင္်ပဳ်ခင္း) ကို ေအႏြာင့္အယြက္်ပဳခံရမယ္။ သူမ္ားေကန ယံုၾကၫၼႈနၫ္းတာနဲ႔ တႏၻိဳးထားမႈနၫ္းတာေၾတ ခံရႏိုငၲယ္။

က္ႏ္းမာေရး်ပႆနာေၾတလၫ္းရြိတယ္။ သားအိမၠငၧာ အ်ဖစၼ္ားတယ္။ လိငၠတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေၾတ အ်ဖစၼ္ားတယ္။ ဆယ္ေက္ာ္သကႅိငၼႈဆိုတာ တခ္ိဳ႕ႏိုင္ငံေၾတမြာ အမ္ိဳးသားေရးက္ႏ္းမာေရး်ပႆနာတခု်ဖစ္ေနတယ္။ ယူအကၥ္ေအမြာ အ်ဖစၷၫ္းလာတာေၾတ႔ရတယ္။ ၁၉၉၇ စစၲမ္းအရ ေအမရိကႏ္အထကၱႏ္းေက္ာင္းသားေၾတမြာ ၄၈% လိငၼႈ်ပဳမူတာ ေၾတ႔ရတယ္။ ေန႔စၪ္ အဲလိုေကလး ၈ဝဝဝ မြာ လိငၠတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါတခုခု ကူးစကၡံေနၾကရတယ္။ တႏြစၼြာ ၃ သႏ္းရြိတယ္။ ၂ဝဝဝ ခုႏြစၲဳႏ္းက ေအမရိကႏၧယ္ေက္ာ္သက္ (၁၈ ႏြစ္ေအာက္) ၂၄ဝဝဝဝ ေယာေကၠန ေကလး ေျမးခဲ့ၾကတယ္။ သူတို႔ထဲကအမ္ားစုဟာ လကၼထပ္ၾကေရသးပါ။ တာရြၫၼြာ ဝင္ေျငနၫ္းၾကသူေၾတနဲ႔ လူမႈဖူလံုေရး ေအထာက္အပံ့ယူရသူေၾတ ်ဖစႅာၾကတယ္။

စိတၸိဳင္းဆိုင္ရာနဲ႔ စိတႅႈပ္ရြားမႈဆိုင္ရာ်ပႆနာေၾတလၫ္းရြိၾကတယ္။ ေပ္ာ္ရႊငၼႈနၫ္းတာနဲ႔ စိတၶါတၠ္်ခင္းေၾတ ်ဖစၲယ္။ ကိုယ့္ကိုယၠိဳသတ္ေသဖို႔ႀကိဳးစားမႈလၫ္း ပိုမ္ားတယ္။ လူမႈေရးအခက္အခဲေၾတ ပိုမ္ားၾကတယ္။ ရင္းစား်ပႏၼေရတာ့တဲ့ ေနာငၲတရားကို ေသတပႏ္သကၱဆံုး ခံစားေနၾကသူမ္ားတယ္။

အသက္ငယ္ငယ္ေလးနဲ႔ လိငၼႈ်ပဳမယႅိဳ႕မဆံုး်ဖတၼီမြာ မိဘ၊ ေၾဆမ္ိဳး၊ ဆရာမ၊ ဆရာဝႏ္၊ သူနာ်ပဳ၊ ယံုၾကၫ္ရသူေၾတနဲ႔ အရငၲိဳငၸင္သင့္တယ္။ မေရတာ့ဘူး ဆကႅဳပၼယၦိဳရင္ ကိုယ္ဝႏၲားနၫ္းကို စနစၲက္ ေလ့လာအသံုး်ပဳရမယ္။ လိငၠတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေၾတကို သိထားရမယ္။ ႀကိဳတငၠာၾကယၳားရမယ္။

အသက္ငယ္ငယၷဲ႔ ေအၾတ႔အႀကံဳရြိၾကတာကို ဘယႅိဳကာၾကယၼလၫ္း။ ခကၱယ္။ တနၫ္းတၫ္းမရပါ။ ပညာေပးမႈကို နၫ္းအစံုနဲ႔လုပ္ရမယ္။ ေခတ္အေရပၚလာတဲ့ နၫ္းပညာအသံုးေအဆာင္ေၾတမြာလၫ္း နၫ္းလမ္းေၾတရြာရမယ္။ လူမႈေရး ထိႏ္းေၾကာင္းတာ၊ ပညာေရးမြာသင္ၾကားေပးတာ၊ တရားဥေပဒအရတား်မေစ္အရးယူတာ၊ (စစၼြႏႅကၡံႏိုငၲဲ့) ဘာသာေရးအရ လမ္းညႊႏ္ေပးမႈ၊ ေမတာ္ေလာဘစီးျပါးေရးလုပ္ငႏ္းေၾတကို တား်မေစ္အရးယူတာ၊ အားလံုးလိုတယ္။ အစၪ္အလာယၪ္ေက္းမႈ ထိႏ္းသိမ္းကာၾကယၹိဳ႕က ေအရးအပါဆံုး်ဖစၸါတယ္။
ေဒါကၱာတင့္ေၾဆ
akhamaet.com